Jak możemy ustrzec się przed skutkami braku higieny i niewłaściwego przechowywania produktów spożywczych? Oto kluczowe zasady postępowania z żywnością, które zostały przedstawione w ramach unijnej kampanii #Safe2EatEU.
Ty również masz możliwość wpływu na bezpieczeństwo tego, co jesz!
Chociaż za bezpieczeństwo żywności dostępnej na rynku odpowiadają producenci, to od momentu zakupu odpowiedzialność ta spada na nas – konsumentów. Mowa tu o zachowaniu właściwej higieny w kuchni, o odpowiednim przygotowywaniu potraw oraz ich przechowywaniu.
Tymczasem około 60% Europejczyków uważa, że informacje dostępne na temat bezpieczeństwa żywności są zbyt techniczne i trudne do zrozumienia – tak wynika z zeszłorocznego badania przeprowadzonego przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) we współpracy z IPSOS.
W ramach hasła #Safe2EatEU („Jedz bezpiecznie”)EFSA oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna dzielą się informacjami o tym, jak o zdrowie swoje i swoich najbliższych zadbać we własnej kuchni oraz podczas zakupów. Warto pamiętać o tych zasadach zwłaszcza teraz, gdyż w sezonie letnim wzrasta ryzyko zakażeń i zatruć pokarmowych.
7 kroków prowadzących do bezpieczeństwa żywności
Te proste do wprowadzenia nawyki sprawią, że nie tylko będziemy się cieszyć pysznym, zdrowym jedzeniem, ale też będziemy mogli się ustrzec przed konsekwencjami wynikającymi z niewłaściwego postępowania w związku z żywnością po jej zakupie.
1. Utrzymanie czystości
Bakterie przenoszone przez żywność są niewidoczne dla oczu – to, że ich nie widzimy, nie oznacza, że ich tam nie ma. Najważniejszą zasadą jest mycie rąk – zarówno przed kontaktem z żywnością, podczas jej przygotowywania, jak i po wyjściu z toalety. Powinniśmy także myć i odkażać powierzchnie i sprzęty wykorzystywane podczas gotowania. Chrońmy również kuchnię i żywność przed owadami i innymi zwierzętami.
2. Sprawdzanie żywności w sklepie
Podczas zakupów sprawdzajmy, czy wybrane przez nas produkty nie noszą śladu zepsucia oraz czy są właściwie przechowywane. Wyróbmy w sobie nawyk czytania etykiet na produktach. Znajdziemy na nich między innymi nazwę żywności, wykaz składników (w tym alergenów), informacje o warunkach przechowywania, o dacie minimalnej trwałości lub terminie przydatności do spożycia, o wartości odżywczej, a także o adresie podmiotu wprowadzającego produkt do obrotu.
3. Oddzielanie żywności surowej od gotowanej
Gdy pakujemy zakupy w sklepie, oddzielajmy warzywa i owoce od chemii gospodarczej, surowego mięsa, owoców morza czy jaj. Przy przygotowywaniu dań z surowego mięsa używajmy oddzielnego sprzętu, np. noży i desek do krojenia. Przechowujmy żywność w oddzielnych pojemnikach, tak aby nie dopuścić do kontaktu między żywnością surową z tą już ugotowaną.
4. Bezpieczne i dokładne gotowanie
Gotowanie zabija groźne bakterie. Bezpieczne gotowanie polega na zastosowaniu właściwej temperatury podczas obróbki termicznej. Żywność taką jak zupy czy sosy doprowadzajmy do wrzenia. Mięso i ryby smażmy bądź pieczmy do czasu, aż będziemy mieć pewność, że soki z ich wnętrza nie są różowe. Wcześniej przygotowaną żywność odgrzewajmy przed spożyciem do temperatury powyżej 70°C.
5. Utrzymywanie żywności w odpowiedniej temperaturze
Świeże produkty schładzajmy w ciągu dwóch godzin od zakupu. Jeśli nie planujemy jeść żywności w ciągu kilku najbliższych dni, po prostu umieśćmy ją w zamrażalniku. Tuż przed podaniem gotowanych potraw utrzymujmy ich wysoką temperaturę (powyżej 60°C).
6. Prawidłowe mrożenie żywności
Żywność mrożoną przechowujmy od 1 do 12 miesięcy (w zależności od jej rodzaju). Zamrażajmy ją przed upływem terminu przydatności do spożycia. Nie zamrażajmy jednak niczego dwukrotnie (czyli po uprzednim rozmrożeniu).
7. Używanie bezpiecznej wody i żywności
Korzystajmy z bezpiecznej wody i wybierajmy żywność, która została przygotowana tak, aby była bezpieczna, np. pasteryzowane mleko. Myjmy owoce i warzywa, zwłaszcza jeśli jemy je na surowo (ale nie myjmy surowego mięsa, zwłaszcza drobiowego, aby nie doprowadzić do zanieczyszczeń krzyżowych). Nie jedzmy też żywności, która utraciła datę przydatności do spożycia.
Na co się narażamy, kiedy nie dbamy o higienę żywności?
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), nieprzestrzeganie higieny żywności może prowadzić do groźnych chorób. Na jakie niepokojące objawy mamy zwracać uwagę? Zakażeniu pokarmowemu najczęściej towarzyszą objawy żołądkowo-jelitowe takie jak bóle brzucha, biegunka, wymioty, brak apetytu, osłabienie i nudności. Takie zatrucie jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, małych dzieci oraz osób starszych.
Bakterie najczęściej odpowiedzialne za zatrucia i zakażenia pokarmowe:
- Salmonella spp. – to najczęstsza przyczyna bakteryjnych zatruć pokarmowych w Polsce. Zazwyczaj występuje w mięsie drobiowym, surowych jajach, surowym lub źle pasteryzowanym mleku i produktach mlecznych, a także w wyrobach ciastkarskich oraz przyprawach.
- Gronkowce – najczęstszą przyczyną zatruć gronkowcowych są wyroby cukiernicze z kremem, mleko i produkty mleczne, produkty garmażeryjne, produkty mięsne i sałatki.
- Listeria monocytogenes – najczęściej występuje w wędlinach pakowanych, rybach wędzonych na zimno, surowym mleku, serach pleśniowych oraz krojonych owocach i warzywach. Wywołuje chorobę zwaną listeriozą, która ma wysoki wskaźnik śmiertelności.
- Cronobacter spp. – to bakteria niebezpieczna dla niemowląt, a zwłaszcza dla wcześniaków. Zachorowanie na nią cechuje się wysoki wskaźnikiem śmiertelności. Jej najczęstszym źródłem jest mleko w proszku i preparaty mlekozastępcze. Bakteria namnaża się błyskawicznie w temperaturze pokojowej. Można się przed nią uchronić, zachowując wysoką higienę, podając dziecku posiłki natychmiast po ich przygotowaniu oraz starannie myjąc butelki.
- Campylobacter spp. – występuje głównie w mięsie, w surowym lub źle pasteryzowanym mleku, w surowych rybach i owocach morza, a także w nieuzdatnionej lub zanieczyszczonej po uzdatnieniu wodzie pitnej. Ta bakteria wywołuje najwięcej zatruć pokarmowych w całej Unii Europejskiej.
Edukuj się, jedz świadomie i żyj bezpiecznie
#Safe2EatEU to już czwarta odsłona kampanii EFSA, organizowanej przy współpracy z Państwową Inspekcją Sanitarną (w ubiegłych latach kampania funkcjonowała jako #EUChooseSafeFood). Akcja wróciła pod nową nazwą i z ważnym zobowiązaniem – czyli promowaniem wiedzy na temat bezpieczeństwa żywności. Jej celem jest przekazanie naukowych faktów na temat żywności w sposób jasny, dokładny, a jednocześnie zrozumiały dla każdego.
Śledźmy, co EFSA mówi w swoich kampaniach na temat nauki o bezpieczeństwie żywności. Rola EFSA w zakresie wymagań mikrobiologicznych jest nieodzowna. Urząd ten na bieżąco monitoruje sytuację i współpracuje z krajami członkowskimi oraz z Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) w przypadku ognisk zakażeń pokarmowych, których źródłem może być żywność.